Najbardziej ceniony jest diament, wprawdzie przeważnie bezbarwny, lecz o niezrównanym blasku i ogniu. Szmaragdy, rubiny i szafiry mają piękne, głębokie barwy, lecz połysk znacznie słabszy niż diamenty. Opale pociągają grą barw, a nieprzezroczysty turkus – swoistą niebieskawą barwą. Szczególnie cenione są kamienie przezroczyste, o delikatnych i subtelnych odcieniach. Aby wydobyć pełnię blasku kryształów, stosuje się szlifowanie, tj. sztuczne wytwarzanie na powierzchni kamieni licznych ścianek odbijających i załamujących promienie świetlne. Decydującym o wartości kamieni szlachetnych czynnikiem jest twardość, dzięki której długo nie ulegają one zmianom. Są one nie tylko odporne na niszczące działania chemiczne, lecz mając dużą twardość nie ulegają łatwo zarysowaniom. Najwyższą ze wszystkich minerałów twardość ma diament, co – obok innych właściwości – zdecydowało, że jest on uważany za najcenniejszy kamień szlachetny. Zbliżoną do diamentu twardość mają rubin i szafir, chryzoberyl i topaz, nieco mniejszą – szmaragd i akwamaryn, cyrkon i granty.